Khi nhắc đến những làn điệu quan họ ngọt ngào bất kì ai cũng sẽ nghĩ đến Bắc Ninh một cái nôi quan họ lớn nhất của cả nước và còn phát triển cho đến ngày nay. Bên cạnh làn điệu quan họ nổi tiếng Bắc Ninh còn có hàng trăm di tích lịch sử văn hóa với nhiều đình, chùa, lễ hội và những nét văn hóa đặc sắc trong đời sống. Bề dày lịch sử, văn hóa đã tạo cho Bắc Ninh tiềm năng phát triển du lịch văn hóa cũng nhờ vậy mà số lượng khách du lịch đến với Bắc Ninh cũng ngày một tăng cao và sau khi kết thúc chuyến hành trình đều có những kỉ niệm thú vị với mảnh đất này.
1. Giới thiệu chung về Bắc Ninh
Bắc Ninh là tỉnh có diện tích nhỏ nhất Việt Nam, thuộc Đồng bằng sông Hồng và nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ, Việt Nam. Bắc Ninh tiếp giáp với vùng trung du Bắc bộ tại tỉnh Bắc Giang. Thành phố Bắc Ninh nằm cách trung tâm Thành phố Hà Nội 30 km về phía đông bắc, có vị trí địa lý: Phía tây và tây nam giáp thủ đô Hà Nội Phía bắc giáp tỉnh Bắc Giang Phía đông và đông nam giáp tỉnh Hải Dương Phía nam giáp tỉnh Hưng Yên. Với vị trí thuận lợi này Bắc Ninh đang không ngừng đẩy mạnh phát triển văn hóa du lịch và kinh tế trong tỉnh để ngày một phát triển hơn.
Về du lịch một trong những giá trị làm nên thương hiệu của Bắc Ninh đó chính là sự phát triển và nổi tiếng của những làn điệu quan họ ngọt ngào, thiết tha sâu lắng dễ đi vào lòng người. Ngoài ra hàng trăm di tích đền đài, lễ hội nổi tiếng của Bắc Ninh cũng là những điểm thú vị thu hút nhiều khách đến tham quan du lịch. Đặc biệt kể đến là những điểm du lịch nổi bật như: Đền Đô, Chùa Dâu, Đình Bảng, chùa Phật Tích, làng tranh Đông Hồ,… tất cả sẽ khiến ai một lần đến Bắc Ninh cũng sẽ rất yêu và mến mảnh đất này ngay từ cái nhìn đầu tiên.
2. Nên đi Bắc Ninh vào thời gian nào?
Với thời tiết khá ổn định và dễ chịu, thi thoảng thường thấy mát và nhiệt độ sẽ không quá gắt nên bạn có thể du lịch Bắc Ninh vào bất kì mùa nào trong năm. Tuy nhiên, nếu du khách muốn tìm hiểu và khám phá những nét độc đáo trong các phong tục, tập quán, lễ hội và những thời điểm nổi bật nhất thì nên đi vào các tháng như: Tháng 1-3: hội Đình Bảng, hội Chùa Dâu, hội Lim. Tháng 4 – 5 thời tiết khô ráo và đẹp, thuận lợi cho việc tham quan các điểm đến Bắc Ninh. Cuối tháng 11 -12 những cánh đồng hoa cải vàng nở rực rỡ 2 bờ sông Đuống sẽ là thời điểm lí tưởng cho các bạn săn hoa và say mê với mảnh đất Bắc Ninh đầy ngọt ngào này đấy.
3. Phương tiện di chuyển đến Bắc Ninh
Nếu bạn ở những tỉnh thành xa thì có thể lựa chọn các phương tiện như tàu hay máy bay để đến với Bắc Ninh thật nhanh và tiết kiệm được thời gian. Hoặc bạn có thể đi bằng phương tiện thích hợp để đến với Hà Nội và từ Hà Nội đến Bắc Ninh bằng xe buýt hoặc xe máy, vì Bắc Ninh chỉ cách Hà Nội tầm 40 km thôi. Nếu đi bằng xe buýt thì sẽ có những chuyến thường xuyên trong ngày để đưa các bạn đến với Bắc Ninh, còn xe máy thì bạn có thể vivu vừa ngắm cảnh, check in những cung đường đẹp (nhưng lưu ý là nhớ mang đủ giấy tờ và tuân hủ quy tắc an toàn giao thông nhé).
Di chuyển ở Bắc Ninh: Phương tiện hữu hiệu và tốt nhất vẫn là xe máy để bạ di chuyển tới một vài điểm đến ở Bắc Ninh, còn nếu bằng taxi hay xe buýt thì xe hạn chế bởi một số nơi đường còn nhỏ xe taxi không vào được còn xe buýt thì chỉ đỗ ở những vị trí cố định, bạn vẫn phải bắt xe thồ hoặc grap để vào được địa điểm mình muốn đến.
4. Lưu trú ở Bắc Ninh
Đến du lịch Bắc Ninh bạn có thể có nhiều lựa chọn về địa điểm và loại hình lưu trú vì Bắc Ninh khá gần Hà Nội nên một số du khách lựa chọn thuê phòng ở Hà Nội, còn không nếu muốn trải nghiệm và cảm nhận về Bắc Ninh rõ ràng và cụ thể hơn các bạn có thể tìm đến với những địa điểm lưu trú sau:
Khách sạn/nhà nghỉ:
Khách sạn Mường Thanh Luxury Bắc Ninh: Địa chỉ số 385, đường Ngô Gia Tự, phường Tiền An.
Khách sạn Phúc Anh Hotel: Địa chỉ số 8 – 10 Nguyễn Cao phường Tiền An, Bắc Ninh
Nasa International Hotel: Địa chỉ tại 148 Ngọc Hân Công Chúa Tp. Bắc Ninh, Bắc Ninh
Nhà nghỉ Phúc Anh Bắc Ninh: Địa chỉ 8-10 Nguyễn Cao phường Tiền An, Bắc Ninh
Nhà nghỉ Cát Tường Bắc Ninh: Địa chỉ Lê Thái Tổ, phường Ninh Xá, Bắc Ninh
Nhà nghỉ Ninh Long Bắc Ninh: Địa chỉ Số 52 Nguyễn Văn Cừ, Đồng Kỵ, Từ Sơn, Bắc Ninh
Homestay:
Homestay Jungle House Bắc Ninh: Địa chỉ Từ Sơn – Bắc Ninh (cách Hà Nội chỉ hơn 30 km)
Queen Homestay Địa chỉ: 85 Nguyễn Đăng Đạo, Đại Phúc, Bắc Ninh
Rosana Địa chỉ: 16 Bùi Xuân Phái, phường Kinh Bắc, Bắc Ninh
5. Địa điểm du lịch Bắc Ninh
5.1 Đền Đô
Đền Đô là một điểm du lịch nổi tiếng khi đi du lịch Bắc Ninh. Một ngôi đền cổ lâu đời, được xây dựng từ thời Lý Công Uẩn, Đền tọa lạc tại làng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh. Hằng năm vào giữa tháng 3 âm lịch thường có Hội Đền đô với nhiều hoạt động thú vị thu hút đông đảo du khách thập phương khắp nơi tìm về. Về với Đền là về lại nơi những hiện đại tân thời sẽ nhường ngôi trong phút chốc để đưa con người tìm về không gian văn hóa cổ xưa của dân tộc. Một lần đến với Bắc Ninh nhớ về thăm Đền Đô và tham gia lễ hội nơi đây nhé!
5.2 Chùa Dâu
Chùa Dâu, còn có tên là Diên Ứng, Pháp Vân, hay Cổ Châu, là một ngôi chùa nằm ở xã Thanh Khương, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, cách Hà Nội khoảng 30 km. Đây là trung tâm Phật giáo cổ xưa nhất của Việt Nam. Chùa còn được người dân gọi với những tên gọi khác nhau như chùa Cả, Cổ Châu tự, Diên ứng tự. Ngôi chùa nổi tiếng vững chãi qua bao tháng năm với vẻ đẹp độc đáo từ hình dáng đến những kiến trúc tinh xảo bên trong, người người đến thăm chùa Dâu với mong muốn tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp của chùa và dâng hương hành lễ ở ngôi chùa được mệnh danh là “đệ nhất cổ tự trời Nam” (ngôi chùa cổ nhất Việt Nam).
5.3 Đình Bảng
Người xưa có câu “Thứ nhất là đình Đông Khang/Thứ nhì đình Bảng, thứ ba đình Diềm.” là để nói đến vẻ đep kiến trúc của các ngôi đình, nhưng nay đình Đông Khang đã bị tàn phá, đình Diềm trước có năm gian hai chái nay chỉ còn ba gian hai chái. Chỉ còn đình Bảng là tương đối nguyên vẹn. Đình Bảng được làm hoàn toàn bằng gỗ lim, được xây dựng trong khoảng 36 năm mới hoàn thành, nổi bậc với không gian mái đình tỏa rộng, nét đồ sộ của những đầu đao, quy thức thích nghi với khí hậu gió mùa, và trang trí điêu khắc dày đặc. Đây là một trong những điểm đến nổi tiếng hàng đầu của du lịch Bắc Ninh.
5.4 Chùa Phật Tích
Ảnh: hichiko_nguyen• 
Ảnh: hichiko_nguyen•
Phật Tích còn có tên gọi là chùa Vạn Phúc,một ngôi chùa nằm ở sườn phía Nam núi Phật Tích, nổi tiếng với kiến trúc đặt sắc và những câu chuyện thiêng liêng thu hút nhiều người tìm đến thăm chùa viếng cảnh. Điểm nhấn của chùa là pho tượng phật A Di Đà báu vật thời Lý. Ngoài ra giữa chùa có pho tượng Phật bằng đá xanh ngồi thiền định trên tòa sen cao 1,85 m và khu tháp bảo với 32 ngọn tháp lớn nhỏ ở sân sau chùa. Nếu bạn từng nghe câu chuyện “Từ Thức gặp tiên” thì hẳn bạn lại phát hiện thêm một điều thú vị bởi chùa Phật Tích chính là địa điểm diễn ra lễ hội Hoa Mẫu Đơn trong truyền thuyết, để chàng Từ Thức gặp nàng Giáng Tiên cởi áo xin tha và mối lương duyên bắt đầu từ đó. Cũng chính vì tích này mà trước đây chùa Phật Tích mở hội Hoa Mẫu Đơn hàng năm vào ngày mồng bốn tháng giêng để nhân dân xem hoa và các văn nhân thi sĩ bình thơ. Một ngôi chùa nổi tiếng và thú vị như thế này nếu đến Bắc Ninh mà chưa viếng thăm thì quả là rất thiếu sót.
5.5 Làng tranh Đông Hồ
Ảnh: doannguyen9096• 
Ảnh: kukuluuu
Làng tranh Đông Hồ xưa là làng nghề nổi tiếng về tranh dân gian, thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh cách Hà Nội chừng trên 25 km. Tranh Đông Hồ là loại tranh truyền thống xưa được người dân mua và sử dụng vào dịp Tết để treo trong nhà, hết Tết lại gỡ đổi tranh mới. Để làm nên mỗi bức tranh là cả một nghệ thuật trong khâu chuẩn bì nguyên liệu, từ giấy điệp (giấy được làm từ vỏ sò) đến các loại màu tự nhiên, sự pha trộn, khuôn tranh, để tạo nên những bức tranh với từng ý nghĩa khác nhau. Ngày nay nếu đến du lịch bạn có thể tìm đến nhà của các nghệ nhân, tận mắt xem và cùng trải nghiệm làm nên bức tranh truyền thống của dân tộc, mang về nhà làm kỉ niệm như một món quà mang đậm dấu ấn của thời gian.
5.6 Làng gốm Phù Lãng
Ảnh:lynhleey• 
Ảnh: nguyen.duy_95
Làng gốm Phù Lãng là một trong những làng gốm truyền thống nổi tiếng trong cả nước, hiện thuộc xã Phù Lãng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Ra đời cách đây hơn 700 năm và nổi tiếng với những sản phẩm gia dụng như ấm chén, nồi niêu, chậu hoa,… ngày nay tập trung vào các mặt hàng mĩ nghệ đặc trưng được nhiều người ưa chuộng. Đến với làng gốm Phù Lãng ngoài được trải nghiệm không gian yên bình nơi đây bạn còn được tận mắt xem các giai đoạn của quy trình làm nên một sản phẩm từ gốm, có thể xin phép được hòa tay vào nặn đất sét, tạo hình và nhớ mua một món quà mộc mạc mà ý nghĩa này về làm kỉ niệm nhé!
6. Món ngon Bắc Ninh
6.1 Bánh phu thê Đình Bảng
Về du lịch Đền Đô Đình Bảng, sẽ dễ dàng để bạn bắt gặp những quán bán bánh phu thê đặc sản nơi đây. Loại bánh dẻo thơm với ý nghĩa món bánh mang lại hạnh phúc cho lứa đôi, thường xuất hiện trong các lễ hỏi của người Đình Bảng nói riêng và trong cả nước nói chung. Bánh phu thê ở đây được gói bằng những tấm lá dong giản dị, rồi hấp chín, khi ăn ta sẽ thấy độ dẻo của nếp, độ giòn của đu đủ, độ ngậy của đỗ xanh, vị béo của cùi dừa, vị bùi của hạt sen, vị ngọt của đường…, tất cả hòa quyện vào nhau làm thành hương vị rất riêng của loại bánh này.
6.2 Bánh tẻ làng Chờ
Bánh tẻ có nơi gọi là bánh lá hoặc bánh răng bừa một thứ quà quê nổi tiếng của thị trấn Chờ, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. Bánh được làm từ bột gạo tẻ, gói ngoài bằng lá dong và được luộc chín. Bánh tẻ ăn lúc còn nóng vừa có độ giòn lại vừa có vị đậm, vị béo của nhân, nồng nàn của mùi lá, không thể lẫn vào thứ bánh tẻ nào khác được. Tùy vào sở thích mà người ăn có thể lựa chọn cho mình món nước chấm là tương ớt hoặc nước mắm ớt, khi chấm với hai loại nước chấm này thì vị của bánh càng thêm ngon và đậm đà hơn nhiều.
6.3 Nem Bùi Ninh Xá
Nem Bùi Ninh Xá là một đặc sản của Bắc Ninh được nhiều người ưa chuộng và cũng mang lại giá trị kinh tế ổn định cho người dân. Tuy nhiên để thưởng thức món nem này trọn vẹn hẳn bạn phải đến Bắc Ninh rồi, vì món nem này sử dụng trong ngày là ngon nhất đặc biệt cũng không để lâu quá 2 – 3 ngày được. Để làm đúng món nem ngon người làm phải trải qua nhiều công đoạn từ khâu sử dụng thịt,phải lấy nguyên phần hông con lợn đến phần thịt nạc và thịt mỡ để sống, chỉ riêng phần bì là luộc chín rồi thái nhỏ tất cả, nêm gia vị tỏi ớt, bột ngọt trộn đều với thính nóng, sau đó để chín thịt, tiếp đến nắm chặt nem thành quả nhỏ bọc trong lá chuối để thời gian ngắn là có thể thưởng thức ngay được.
6.4 Gà Hồ
Bánh đa Kế là một món ăn bình dị, dân dã nhưng chứa đựng trong đó bao hương vị, đậm đà quê chất Bắc Ninh. Những chiếc bánh đa với hình yên ngựa vàng bóng, vị bùi, thơm mùi lạc, vừng, khoai lang… đã trở thành món quà không thể thiếu đối với du khách đến thăm hoặc chỉ ghé qua Bắc Ninh một lần. Bánh đa kế còn là món quà phù hợp để mang về làm quà trong chuyến du lịch Bắc Ninh của bạn, nướng món bánh trên than hồng, phồng rộp lên là có thể cùng cả nhà thưởng thức rồi.
7. Các lễ hội nổi tiếng ở Bắc Ninh
Đất Bắc Ninh quả thật không kiêu khi bảo rằng đây chính là vùng đất của lễ hội, khi hằng năm có khoảng hơn 500 lễ hội lớn nhỏ được tổ chức khắp bốn mùa. Lễ hội chính là một trong những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người dân Bắc Ninh, mỗi dịp đến kì không khí lại nô nức náo nhiệt, mọi người xúng xính áo quần để đi trẩy hội. Một số lễ hội nổi tiếng ở quê hương Bắc Ninh phải kể đến như: Lễ hội Đền Đô, Lễ hội đền Bà Chúa Kho, Lễ hội chùa Bút Tháp, Lễ hội chùa Phật Tích,… đặc biệt nhất là Hội Lim một lễ hội truyền thống lớn nhất ở Bắc Ninh.
Hội Lim là một lễ hội được người huyện Tiên Du tỉnh Bắc Ninh tổ chức vào dịp đầu năm mới với ước nguyện về cuộc sống yên bình ấm no và niềm hạnh phúc tràn đầy. “Ba năm hai cái hội chùa/Nào ai có lỡ bỏ bùa cho ai/Già già, trẻ trẻ, gái trai/Đua nhau ăn mặc, hán hài đi xem/ Hội Lim ai thấy chẳng them/ Tổ tôm, bài điếm, giò nem thiếu gì/ Đồn sắp có dệt cửi thi/Cao lâu trăm thức thiếu gì thức ngon.” Đây chính là những câu thơ truyền tụng nổi tiếng của người dân nơi đây để nói đến sự đông đúc, phong phú và thú vị của hội. Về với Hội Lim chính là về với một trời âm thanh, có thơ ca, nhạc họa náo nức không gian xao xuyến lòng người. Những áo mớ bảy mớ ba, nón ba tầm, quai thao, dải yếm lụa sồi, những ô lục soạn, khăn đóng, áo cặp the hoa gấm… tất cả như ẩn chứa cả sức sống mùa xuân của con người và tạo vật.
Nếu đã một lần thầm thương những tiếng dân ca quan họ ngọt, nếu đã một lần mong muốn tìm về vùng đất của lễ hội, của những câu truyện truyền thuyết và những chứng tích thời gian, thì đừng chần chờ gì nữa hãy về với Bắc Ninh ngay thôi nào. Trên đây là những tổng hợp của Hahalolo về kinh nghiệm du lich xứ quan họ Bắc Ninh, hi vọng đây sẽ là một cẩm nang cần thiết cho chuyến đi của bạn thêm phần trọn vẹn và ý nghĩa hơn. Chúc bạn luôn vững đôi chân để khám phá những vùng đất mới nhé!
| Xem thêm nhiều bài review và chia sẻ kinh nghiệm du lịch trên Hahalolo – Mạng xã hội du lịch của Việt Nam TẠI ĐÂY. |
Hahalolo tổng hợp