Sau hơn ba thập kỷ nằm im lìm, “Quái vật biển Caspi” lại tiếp tục di chuyển. Là một trong những cỗ máy bắt mắt nhất từng được chế tạo, “Quái vật biển” đang hoàn thành những gì có thể là hành trình cuối cùng của nó, trở thành ngôi sao hút khách.
Lun-class Ekranoplan nặng 380 tấn là một phương tiện lai giữa máy bay và tàu thủy. Nó vừa được xem là một loại thủy phi cơ, vừa là một tàu đệm khí, do Liên Xô chế tạo vào những năm 1960. Thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khi tình báo phương Tây phát hiện ra sự tồn tại của Lun-class Ekranoplan, nó đã được gắn cho biệt danh “Quái vật biển Caspi” và danh xưng đó được sử dụng rộng rãi đến nay.
Năm 1967, khi quân đội Mỹ sử dụng vệ tinh do thám quét qua vùng lãnh thổ Liên Xô, họ đã phát hiện một điều bất thường. Đó là một chiếc máy bay khổng lồ nhưng cánh lại quá ngắn để bay, nổi bật với hai chữ cái KM. Khi đó, tình báo Mỹ đã dựa vào hai chữ KM để đặt tên cho loại phương tiện này – Kaspian Monster, và sau đó đổi thành Kaspian Sea Monster. Trên thực tế, KM là từ viết tắt của Korabl Maket (Nguyên mẫu tàu).
Sau hơn 30 năm nằm im lìm bên bờ phía tây của biển Caspi, “quái vật” rỉ sét được Nga hồi sinh. Chính phủ dự kiến biến huyền thoại một thời này thành điểm đến du lịch mới. Do đó, ngày 31/7, “quái vật” được một đội gồm ba tàu kéo và hai tàu hộ tống suốt 14 tiếng để đưa về phía bờ biển gần cực nam cách đó 100 km. Điểm dừng chân mới, và có thể là cuối cùng của nó là cạnh thành phố cổ kính Derbent, cộng hòa Dagestan thuộc Nga.
Theo kế hoạch của chính quyền thành phố, “Quái vật” sẽ là ngôi sao của Patriot Park, một bảo tàng quân sự kiêm công viên chủ đề, chuyên trưng bày các loại thiết bị quân sự của Liên Xô và Nga. Quái vật biển Caspi được kỳ vọng là điểm nhấn mới cho Derbent, góp phần thu hút khách du lịch bên cạnh khu phố cổ và trung tâm lịch sử của thành phố. Hai địa điểm này đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
Việc xây dựng công viên dự kiến bắt đầu vào cuối năm nay. Hiện tại, “Quái vật” đang tạm nằm một mình trên bãi biển. Khi Patriot mở cửa, nó không phải là bảo tàng duy nhất của Nga trưng bày một mẫu ekranoplan. Trước đó, chiếc Orlyonok-class ekranoplan có kích thước nhỏ hơn được trưng bày tại Bảo tàng Hải quân Nga ở thủ đô Moskva.
Tổ chức Hàng hải Quốc tế phân loại Quái vật biển Caspi là tàu. Nhưng trên thực tế, nó có thể lướt trên mặt nước ở độ cao từ một đến năm mét. Nó có thể cất, hạ cánh trong điều kiện mưa bão, bất chấp cả những con sóng cao tới 2,5m.
Sự kết hợp giữa tốc độ (tối đa 550km/h) và khả năng tàng hình (do tầm bay thấp khiến radar khó phát hiện) của tàu đã thu hút sự chú ý của quân đội Liên Xô thời bấy giờ. Bên cạnh đó, nó lại bay đủ cao để các thiết bị quét thủy âm không thể phát hiện và thủy lôi cũng bất lực. Quân đội đã mang Lun-class Ekranoplan ra thử nghiệm trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Nhiệm vụ dự kiến của nó khi đó là thực hiện các cuộc tấn công chớp nhoáng trên biển với sáu tên lửa chống hạm được đặt trong các ống phóng phía đầu thân tàu. Tuy nhiên chưa có mẫu nào được đưa vào sử dụng rộng rãi.
Hiện, các nhà phát triển ở Singapore, Mỹ, Trung Quốc và Nga đang thực hiện các dự án khác nhau nhằm mục đích làm cho các thiết kế ekrano trở lại cuộc sống, mặc dù với mục đích hòa bình hơn. Một trong số đó là công ty Wigetworks có trụ sở tại Singapore, có nguyên mẫu AirFish 8 được chế tạo dựa trên thiết kế do các kỹ sư người Đức Hanno Fischer và Alexander Lippisch thực hiện trong Chiến tranh Lạnh.
Wigetworks đã mua lại các bằng sáng chế và quyền sở hữu trí tuệ và bắt đầu cố gắng cải tiến, cập nhật những thiết kế trước đó để tạo ra một phương tiện hiệu ứng mặt đất hiện đại. Cũng tại châu Á, chiếc ekranoplan Xiangzhou 1 của Trung Quốc đã bay lần đầu tiên vào năm 2017, mặc dù có rất ít thông tin về dự án này.
Hahalolo Tổng hợp
